zondag 11 januari 2015 2014
Doop van de Heer – B
Marcus beschrijft de doop van Jezus heel in het kort. Maar alle woorden zijn belangrijk. Het begint met een simpele vermelding: Jezus vertrekt uit Nazareth in Galilea.
Jezus, zoon van een timmerman, verlaat zijn dagelijks bestaan en leefwereld. Waarom doet Hij dat? Er is geen reden vermeld. In het godsdienstige milieu waarin Jezus opgroeide, was er een sterk verlangen naar bevrijding. Bevrijding van religieuze en van politieke onderdrukking. Dat verlangen leefde ook in Jezus en het kan hem onrustig gemaakt hebben. Jezus verlaat zijn bekende leefwereld om iets nieuws te ontdekken. Onrustig verlangen brengt hem aan de Jordaan.
De Jordaan is een grensrivier. Wie door de rivier heen gaat komt in nieuw land, in het beloofde land. Ooit was dat werkelijk zo: de twaalf stammen die door de woestijn zwierven, staken onder leiding van Jozua –Jezus- de rivier over. Daar kwamen ze in het Beloofde Land. Nu is de grensrivier symbool geworden: aan de Jordaan doopt Johannes. Hij dompelt mensen onder in het water en zegt: begin een nieuw leven. Jezus die verlangt naar nieuw leven, laat zich dopen.
Het lijkt wel of er niemand bij is: alleen Johannes en Jezus. Alle nadruk komt te liggen op wat er gebeurt als Jezus uit het water op stijgt. Jezus – zegt Marcus – ziet dan de hemel openscheuren en de Geest als een duif op zich neerdalen. Er waren geen anderen die dit ook zagen. Alleen Jezus hoort die stem uit de hemel: Jij bent mij veelgeliefde zoon; in jou heb ik welbehagen.
Marcus beschrijft een innerlijke ervaring van Jezus. Jezus wordt zich bewust van wie Hij ten diepste is: Gods veel geliefde Zoon. Hij ervaart nu zijn roeping en zending.
De woorden: “Veel geliefde zoon in wie God welbehagen heeft”, klinken ook bij de profeet Jesaja. Jesaja opent daarmee het lied van de lijdende dienaar die op komt voor zijn volk, leeft in gerechtigheid en daarvoor sterven moet. Jezus, wordt zich bewust van zijn opdracht: een dienaar te zijn die het volk van God zal verzamelen. Ook de Geest die over hem neerdaalt, is een ervaring van geroepen zijn.
Jesaja spreekt van gezalfd zijn met heilige Geest om aan armen de blijde boodschap te brengen, blinden te doen zien, lammen te doen lopen, verdrukten te laten gaan in vrijheid, om een genadejaar af te kondigen. Jezus wordt zich bewust van zijn Messiaanse opdracht: te leven naar Gods welbehagen. Zo te leven dat God in Hem aan het licht kan komen en al Gods beloften kunnen worden vervuld.
Jezus wordt zich bewust dat er met Hem een nieuwe en andere leefwijze begint.
Wij zijn ook gedoopt: ook in ons kan God aan het licht komen en worden Gods beloften vervuld. Ook wij hebben een stap gezet van een oude levenswijze naar een vernieuwing van leven. Ook wij hebben een messiaanse opdracht: als christen te leven.
Het meest duidelijk is dat als een volwassene wordt gedoopt. Het is een bewuste keuze die berust op innerlijke ervaring: ik voel me geroepen als christen te leven.
De meesten van ons zijn als kind gedoopt. Wij hebben die ervaring van vernieuwing van ons leven niet vanzelfsprekend. We hebben er ook niet voor gekozen. Sommige mensen nemen het hun ouders kwalijk dat ze gedoopt zijn en laten zich uit schrijven uit de kerk. Het is goed om stil te staan bij wat het betekent: gedoopt te zijn.
Een missionaris in Zuid Afrika schreef zijn zussen en broers bij iedere verjaardag een brief. Ieder jaar schreef hij: ga op je verjaardag even naar de doopvont van de kerk waar je gedoopt bent om God te danken voor het leven en voor het eeuwige leven dat je hebt ontvangen. Een keer was de pater jarig tijdens zijn verlof in Nederland. Hij nodigde zijn zussen en broers uit in het klooster voor een feestje. Maar niemand kwam. Na een half uur werd er gebeld: “waar blijf je. We zitten allemaal bij het doopvont in de St. Josef kerk.”
Wat betekent het voor u om gedoopt te zijn? Als u niet gedoopt was, zou u er dan nu nog voor kiezen? Kiezen we ervoor om als gedoopt christen te leven in de samenleving van vandaag?
Als wij ons spiegelen aan het doopverhaal van Jezus dan gaat het allereerst om de erkenning kind van God te zijn en daardoor dienaar van mensen. Ons leven is niet bedoeld om mijn ego op te vijzelen, maar om er te zijn voor anderen. Het gaat er om waarden uit te stralen en hoog te houden, ook wanneer die worden tegen gesproken.
Deze waarden zijn liefde, barmhartigheid, vrede en vergevingsgezindheid.
Het bewust in praktijk brengen van deze waarden maakt ons tot waardevolle mensen in de samenleving van vandaag. Christenen zijn het zout der aarde en het licht voor de wereld. Juist in de seculiere maatschappij is het nodig dat er bewuste christenen zijn die de humaniteit boven alles stellen. In de seculiere samenleving gelden vooral waarden als mijn vrije meningsuiting en mijn veiligheid.
We hebben een roerige week achter de rug. Parijs, 7 januari 2015 zal een belangrijke datum blijven. De terroristische aanslag op de redactie van een cartoonkrant; twee gijzelingen; twintig onschuldige gedode slachtoffers; drie gedode terroristen zijn verschrikkelijke uitingen van religieus Moslimfanatisme. Hebben wij als christen een boodschap?
Wat kan onze houding zijn? Waarom horen we niets van de kerkelijke leiding?
Het is niet voldoende om religieus fanatisme te veroordelen. We moeten ook kijken waar het vandaan komt. Onze geschiedenis kent heel wat christenfanatisme.
We willen vandaag niet afgerekend worden met alle fouten uit het verleden.
Zo mogen we ook nooit alle moslims verantwoordelijk maken voor het fanatisme.
Natuurlijk is vrije meningsuiting een groot goed. Het is moeilijk om er verstandig mee om te gaan. Het is niet: alles kunnen zeggen wat ik zeggen wil. Bij goed gebruik van vrije meningsuiting hoort dat ik een gesprek met een ander niet definitief blokkeer. Satire en humor zijn nodig in een vrije samenleving. Niet alle mensen kunnen er tegen. Wie satire en humor als wapen gebruikt om mistoestanden aan te kaarten loopt risico’s en moet rekening houden met weerstand. Maar mag niet door terreur tot zwijgen worden gebracht. Dan is er geen gesprek meer mogelijk.
Levensgroot hangt de vraag in de samenleving: hoe nu verder?
Tegengeweld inzetten tegen geweld heeft nog nooit geholpen. Terrorisme is een veelkoppig monster. Je hakt een kop af en er komen drie nieuwe bij.
Mensen die er niets mee te maken hebben ervoor verantwoordelijk maken is onjuist. Niet alle moslims zijn fanatiek. Hen uitsluiten is gevaarlijk. Wie hier woont, moet met ons mee kunnen doen. De enige mogelijkheid om in verscheidenheid van godsdiensten en met verschillende waarden patronen samen te leven is het gesprek.
Hoe wil God dat wij mensen met elkaar om gaan? Dat is het enige gespreksthema. Als christen weten wij dat wij gedoopt zijn ten dienste van elkaar. Met het doopsel van Jezus in de Jordaan en met onze keuze als gedoopte te leven breekt een nieuwe manier van samenleven aan.
De christelijke waarden zijn in de seculiere samenleving broodnodig.
Tom BuitendijkO. Carm.
RK Parochie Amstelland