zondag 2 januari 2022
Openbaring des Heren – Driekoningen
Jesaia 60:1-6, Efeziërs 3:2-3a+5-6 en
Matteüs 2:1-12
Parochianen, het stond in de sterren en daarom waren enkel sterrenkundigen vanuit het Oosten naar Jeruzalem gekomen: een paar astrologen, afkomstig uit het land van de opgaande zon. Het stond in de sterren geschreven, dat er een nieuw koningskind geboren zal worden. Herodes, heerser over Israël, liet geschrokken navraag doen, want hij was bang dat met de geboorte van de nieuwe koning hij als koning moest verdwijnen – haast onontkoombaar, want er dreigt een nieuwe koning te komen. Van Bethlehem hadden de geschriften gesproken. Daarom stuurde koning Herodes zijn soldaten naar Bethlehem, om al wat klein is te vertrappen en te doden, want zelfs een klein kind moet in de kiem gesmoord worden.
De geboorte van de nieuwe koning Jezus staat in de sterren geschreven. Horoscopen maken daar gebruik van. Geloven we dat wel dat er voor ons iets in de sterren geschreven staat? Voor mij een uitnodiging om eens te kijken wat er voor mij in de sterren van 2022 geschreven staat. Bladen als Libelle, Story, Privé, Linda, Margriet, Flair, Panorama en Nieuwe Revue hebben onze horoscoop al getrokken. Maar wat is de horoscoop die je in vele bladen vindt toch een onzin. Ik heb er van de week één gelezen. Weet u wat er voor mij in de sterren van 2022 staat geschreven? Er staat in een van de bladen:
- ‘De tijd lijkt je op dit moment door je vingers te glippen’. Nou ja, denk ik dan, dat doet de tijd al jaren bij me, dat wist ik toch al lang.
- ‘Besteed wat meer aandacht aan je gezondheid, want je staat onder grote druk’. Nou ja, dat heb ik niet gedaan. Ik heb geen extra kleding aangetrokken of meer appelen gegeten voor de vitaminen. Integendeel, ik ben in deze winter vaak zonder jas naar buiten gegaan. Zonder gevolgen. Maar ja, ik had natuurlijk onder grote druk moeten staan. Maar daarvan heb ik niets gemerkt. Althans de druk was deze week niet groter dan anders.
- Dan staat er: dit voorjaar wacht je een verhuizing of verandering van baan. Nou ja, moet dat nou, ik zit lekker op mijn plek en het werk bevalt me nog steeds goed. Maar dan lees ik verder:
- ‘Een onverwachte meevaller en een helpende hand geven je weer moed geven verder te gaan’. Nou, daar snap ik niets van: In de pastorie heb ik altijd helpende handen om mij heen. Trouwens ook onverwachte meevallers; deze week kreeg ik op de pastorie een heerlijk krentenbrood en een paar flessen wijn!
- En dan de laatste regel: ‘Al tijden ben jij ongelukkig met je huidige werk, je bent echter bang voor veranderingen. Probeer daarom dit jaar een andere werkgever te vinden.
Nou ja, horoscopen: ik pas wel op mijn geluk af te laten hangen van de sterren, die dooie dingen. Ik vind in mijn horoscoop mijn omgang met God en met de vele mensen die ik ook in 2022 mag ontmoeten. En als ik u een horoscoop voor 2022 mag geven, dan deze: ‘U bent ook het komende jaar een mens met een hart. Daarom bemin de Heer, uw God, en uw naasten als uzelf’. Deze horoscoop van de Schepper van alle sterren geldt al jaren, voor alle sterrenbeelden. En wie daarnaar leeft, heeft altijd onverwachte meevallers.
Maar staat niet alles in de Sterren geschreven? In het evangelie staat er wel iets over sterren geschreven. Enkele astrologen uit het Oosten worden naar Jeruzalem geleid door een Ster. Ook zij laten toch ook blijkbaar hun leven leiden door een ster, die later de Ster van Bethlehem genoemd wordt. Er zijn dus toch sterren in ons leven, sterren, waarop je kunt verlaten, maar de ervaring leert dat er ook in na leven heel wat dwaalsterren en vallende sterren zijn. Dwaalsterren die ons verwijzen naar de luxe van deze tijd. Deze sterren zeggen dat het volle leven bestaat uit lekker eten en drinken, uitgaan, genieten en reizen en ongelooflijk veel geld verdienen. Maar als we op ons leven laat leiden door zo’n dwaalster, dan missen we de juiste richting in ons leven. We leven in een wereld en in een tijd, die niet zozeer meer het Evangelie van Jezus Christus als leidraad, als richtsnoer neemt, en dat kan deze generatie de richting doen verliezen. Dan raakt het eindpunt uit zicht en dwalen en verdwalen we door het leven.
Laten we nu weer terug naar het kerstevangelie van Lucas. Enkele Sterrenkundigen, door sommige ook koningen genoemd, komen, gedreven door een ster, vanuit het Oosten naar Bethlehem om een koningskind te bezoeken. En ze hebben schitterende kraamcadeaus meegenomen: goud, wierook en mirre. Het kan niet op… Als kind vond ik het eigenlijk al vreemd dat kleine baby’s goud, wierook en mirre kregen. Baby’s geef je toch een rammelaar, of Prénatal luiers of een kraampakket of een aankleedkussen en een fopspeen. Dat is toch andere koek dan goud, wierook en mirre! Waarom dan deze dure onkinderlijke geschenken?
Daar zit natuurlijk iets achter. En nou komt het: de evangelist Matteüs maakt duidelijk dat de wijzen uit het Oosten bij de geboorte al aankomen met geschenken die niet bij Jezus’ geboorte horen, maar bij zijn begrafenis. In het Lucasevangelie vinden we twee keer de zin ‘en Maria wikkelde Hem in doeken’. Die zin komen we tegen bij zijn geboorte, maar ook als Hij sterft. En als de drie vrouwen Hem bij het graf bezoeken, is Jezus afwezig en hij heeft die kostbare doeken achtergelaten en is al weer op weg naar Galilea. Jezus krijgt goud. Dat is een teken van koninklijke macht. Hij krijgt wierook en mirre, die we normaal gebruiken bij een uitvaart, om het lichaam te eren dat alleen God toebehoort. Stel je voor: met zijn kraamcadeautjes zal na 33 jaar het lichaam van Jezus na zijn dood worden bewierookt en gebalsemd. De oude Simeon doorzag in de tempel dat en hij profeteert: ‘Dit Kind zal bestemd zijn tot val en opstanding van velen’. Inderdaad, het kerstverhaal is eigenlijk nu al een lijdensverhaal-in-een-notendop.
Stel je voor: Matteüs vertelt ons nu al aan het begin van het evangelie wie en wat er uit dit Kind zal groeien. En het lijdensverhaal-in-een-notendop wordt compleet als Koning Herodes, bevreesd voor zijn macht, 200 jongetjes laat ombrengen in Bethlehem en omstreken en wordt de H. Stephanus vanwege zijn geloof in het Kerstkind gestenigd en om het leven gebracht. Officieel heet het feest van Driekoningen vandaag: ‘Openbaring des Heren’. Daarmee krijgt het feest toch een heel ander accent. In het Latijn is het woord ‘Openbaring’ ‘Epifanie’. Voor de Romeinen van 2000 jaar geleden was dat woord gesneden koek. Een klein kind wist wat er met dat woord ‘Epifanie’ bedoeld wordt. Dat woord Epifanie (openbaring) werd gebruikt als de Romeinse keizer zich liet zien aan het volk. Daar stond hij dan: de met luister gekroonde keizer! De keizer, die vereerd wordt als een zoon van God. Dat de eerste christenen dit woord ’ópenbaring’ gebruikte voor het kerstkind, getuigt van hun groot en sterk geloof.
Koning Herodes speelt vandaag zijn tegenverhaal. Natuurlijk tegen hem begin je niets. Geweld is er altijd geweest en zal er altijd wel blijven. Kindermoord is verschrikkelijk. Wat kun je daar als eenling aan doen? Toch gaat ‘t Driekoningen-verhaal daar dwars tegen in. Het Evangelie zegt ons dat in Jezus’ Naam geweld nooit het laatste woord zal hebben. Net zomin als farao het heeft gewonnen van Mozes, net zomin als de sterke reus Goliath de kleine David klein heeft gekregen, zo zal Herodes het onderspit moeten delven tegen een klein en pasgeboren kind. Nooit zal het laatste woord zijn aan de zevenkoppige draak: de draak van tirannie, verdrukking, huisarrest, apartheid, marteling, isolatie en executie.
Het ontbreken van een ster kan de hele karavaan zijn richting doen verliezen. Laten wij ons nu maar blijvend oriënteren op de Ster van Bethlehem. Mogen wij zo ook een ster voor elkaar zijn. Geen vallende ster, geen dwaalster, maar een ster die zich blijvend oriënteert op de grote Ster van Bethlehem. En wat staat er voor u in de sterren geschreven?
Ik heb voor u een betrouwbare horoscoop
met een goed advies voor het nieuwe jaar 2022
Die horoscoop zegt elke jaar opnieuw:
maak je in het leven niet al te al te druk.
Hou je ogen maar gericht op het Kerstkind,
dan zullen de Libellen zoemen,
zullen de Margrieten bloeien,
en zal ons leven ook Privé
een geweldige Story zijn.
En dan zal ons leven uitlopen
richting de hemelse Vader,
en ons brengen ons tot een Nieuwe Revue!
Wij leven in een tijd waarin iedereen op zoek is naar zijn eigen ster, maar de echte ster die navolgbaar is, is nog steeds de Ster van Bethlehem .
Ambro Bakker s.m.a.
Deken van Amsterdam
De Goede Herderkerk