Sacramentsdag jaar – B
7 juni 2015
Op Sacramentsdag gedenken wij dat Jezus tijdens het Joods Paasmaal de Eucharistie instelde en daarmee ook het priesterschap. Op Witte Donderdag herdenken wij dat ook, maar omdat het toch in een wat droevige periode valt, werd in 1264 door Paus Urbanus de IV het Laatste Avondmaal van Jezus met zijn leerlingen als een extra feestdag toegevoegd. Sinds de Middeleeuwen is het dan ook het feest vol van mysterie en devotie, vol ontzag en met mooie rituelen, zoals het ronddragen van het Allerheiligste in processie door een priester met een prachtige monstrans en in een feestelijke gewaad.
Hier op het altaar en in de kerk is geen pracht en praal te zien. En zoals ik al in de inleiding zei: Geen priester, maar twee gewone gelovigen. U moet het doen met de lezingen, een eenvoudig woord, een gebed, een lied en het delen van het heilig Brood.
Daarom heb ik Pastor Tom Buitendijk gevraagd: Hoe kunnen wij deze Sacramentsdag op de juiste en respectvolle wijze gedenken? Hij gaf mij de goede raad om de nadruk te leggen op onze verbondenheid met God èn met elkaar.
God wil een verbond sluiten met alle mensen, niet alleen met de priesters, want dan zouden de gelovigen nooit deel hebben aan de verlossing en de bevrijding van de zonden. Wij zullen in deze viering het Verbond beamen, maar ook in ons leven bevestigen met onze daden, zoals we hoorden in de lezingen.
Als Mozes het volk in kennis stelt van alle woorden en bepalingen van de Heer, dan betuigt het volk eenstemmig: “Alle woorden die de Heer tot ons gesproken heeft, zullen wij onderhouden.”
En verder in de lezing: ”Alles wat de Heer zegt, zullen wij doen en ter harte nemen.’’
Door het bloedritueel uit te voeren heeft Mozes ten overstaan van het volk het Verbond met God en de mensen bekrachtigd en bezegeld.
In de Eucharistie is er ook sprake van een Verbond. Het is hetzelfde Verbond uit het Oude Testament, het wordt alleen hernieuwd. Ook nu wordt er een offer gebracht. Het offer van Jezus zelf. Jezus offerde geen dierenbloed, maar zijn eigen leven, zijn eigen bloed. Zo is hij offer en slachtoffer tegelijk. Jezus offert zijn leven om de verbondenheid met God opnieuw te bevestigen. Door zijn offer zullen wij verlost en bevrijd worden van onze zonden.
Jezelf opofferen is niet bepaald gemakkelijk en ook zeker niet populair in deze tijd. De mens is tegenwoordig vooral een individu dat in de maatschappij zich moet onderscheiden van anderen, desnoods ten koste van anderen.
Offers brengen heeft dan ook een negatieve klank, het maakt je klein en machteloos, je voelt je de mindere. Denkt u maar aan de crisis. Als je opeens na jarenlang gewerkt te hebben langdurig van een uitkering moet leven, dan blijft er weinig van je eigenwaarde over.
En toch heeft offeren ook een andere kant. Een offer zoals God het bedoelt, heeft altijd een goede uitkomst. Als je uit vrije wil iets over wil hebben voor je medemens doe je dat in de eerste plaats voor zijn welzijn.
Maar tegelijk volgt vrijwel altijd de ervaring dat iets voor een ander doen ook voor je zelf goed is, want onvoorwaardelijk de naaste de helpende hand toesteken, geeft warmte en menswaardigheid en het gevoel van verbonden zijn met elkaar.
Sacramentsdag gaat dus niet om pracht en praal en uiterlijk vertoon, hoe mooi ook en goed bedoeld. God wil niet hoogverheven en ver weg blijven, Hij wil midden onder ons wonen, Hij wil ons voelbaar nabij zijn.
Niet voor niets heeft Hij gezegd: Waar twee of meer in Mijn naam aanwezig zijn, ben Ik in hun midden. Dus ook nu in deze eenvoudige viering in het teken van het gebroken Brood en onze verbondenheid.
Natuurlijk, het offer van Jezus wordt alleen herdacht tijdens de Eucharistie. Maar Gods nabijheid is ook daar waar wij mensen bijeenkomen in Zijn naam om steun en bemoediging van elkaar te ervaren, om ons geloof te bevestigen en te bekrachtigen met daden.
Elkaar ontmoeten om te vieren en te bidden is helaas niet altijd vanzelfsprekend geweest. In de tijd van Jezus en nog eeuwen daarna was getuigen van je christen- zijn, soms een zaak van leven en dood.
Pas laat in de 19de eeuw brak er voor de katholieken langzaam een betere tijd aan. En daardoor hebben wij zonder gevaar voor ons leven tot op de dag van vandaag in alle vrijheid ons geloof kunnen beleiden.
De wereld is echter in hevige beroering, mensen verplaatsen zich over grote afstanden om een beter leven te mogen hebben. Een leven zonder onderdrukking en geweld. Hele basale dingen, voor ieder van ons een voorwaarde om te leven, en die wij al 70 jaar als vanzelfsprekend ervaren. Maar waar die basale voorwaarden niet aanwezig zijn, ontstaat onvrede, boosheid en opstand. Dat gaat ook ons aan. Die boosheid richt zich ook op ons. Wij worden steeds meer bedreigd door mensen die hun manier van leven komen opeisen en iedereen als vijand zien, die zich daar niet in schikt. En daar gaan nu miljoenen onschuldige mensen voor op de vlucht en zij komen met gevaar voor eigen leven ons smeken om onderdak en veiligheid.
Hoe solidair zijn wij hierin? In hoeverre willen wij en kunnen wij delen?
Zou het feest van het heilig Sacrament niet een mooi moment zijn om ons te bezinnen hoe wij ons verbonden weten met God en met alle mensen. Niet alleen in het delen van het brood, maar ook het delen van onze veiligheid en onze vrijheid. Moge op deze Sacramentsdag hier en nu Gods aanwezigheid voelbaar zijn en ons sterken in onze daden, zodat niet het altaar of de kerk, maar ons hart zal schitteren en stralen.
Amen
Brigitte Bots