Gehouden op de bijeenkomst van pastorale groepen in de parochies RK Amstelland en Urbanus Ouderkerk op 5 februari 2015
Bij de omvorming van vijf geloofsgemeenschappen naar de parochie Amstelland hebben veel mensen hun zorgen geuit over het pastoraat. Deze zorgen deelt u met de pastores. Ook voor ons is het een vraag: kàn pastorale nabijheid in zo’n groot geheel, dat toch niet echt één gemeenschap is en op korte termijn één zal worden ? Deze vraag komt voort uit authentieke bezorgdheid om mensen die al jaren lang zich thuis voelen in de bekende gemeenschappen van de H. Geest, de Urbanussen, de Augustinus, de Goede Herder en de Titus Brandsma geloofsgemeenschap. Zouden we dan deze mensen in de steek moeten laten en opgaan in een groter geheel? U zult begrijpen dat mensen in de steek laten nooit de bedoeling kan zijn.
Wat dan wel? De bedoeling van de omvorming naar één parochie is allereerst een bestuurlijke eenwording. Het ene bestuur heeft overzicht over het geheel, kan slagvaardiger besturen en aansturen, kan een betere gesprekspartner zijn voor het bisdom en de burgerlijke gemeente.
Naast dat éne bestuur is er één pastoraal team dat verantwoordelijk is voor het algemene en overkoepelende pastoraat. Wij zijn nu met vier pastores met samen iets meer dan 2 ½ full time kracht. Dat algemene pastoraat valt uiteen in de vier werkvelden: liturgie, catechese, diaconie en pastoraat in engere zin.
Bestuur en team zien het als hun allereerste en allerbelangrijkste opdracht om de voorwaarden en de middelen te verschaffen om de locale gemeenschappen te vitaliseren. Onderdeel van het vitaliseren is je inspiratie voor je werk overal vandaan te halen en te zien wat voor jou bruikbaar en verrijkend is. Daar hebben we elkaar voor nodig. Daartoe kunnen we met elkaar samenwerken. Daarom zijn wij vanmiddag hier samen.
Dat pastoraat in engere zin is het thema van vanmiddag. Ook diaconiegroepen hebben een pastoraal element. Daarom zijn ook deze groepen uitgenodigd.
Alle vijf de geloofsgemeenschappen zijn een beetje anders georganiseerd. Dat kan soms wat verwarring geven in terminologie. Daar moeten we dan aan wennen.
Pastoraat in engere zin kunnen we omschrijven als:
Alle uitingen van herderlijke zorg om een medemens nabij te zijn.
Bij die herderlijke zorg mogen we allereerst denken aan Jezus de Goede Herder.
Hoe Hij mensen nabij was. Bevrijdend en vergevend, barmhartig en liefdevol, uitnodigend en wijzend op eigen verantwoordelijkheid.
- Hij bevrijdde een verwarde man van zijn onreine geest;
- Vergaf een verlamde zijn zonden: de man door het dak heen
- Hij keek de rijke jongeling liefdevol aan en liet hem bedroefd heengaan.
- Hij zàg Zacheus en bracht hem terug in de gemeenschap door gedragsverandering te vragen;
- Hij was liefdevol voor de zondares die hem met olie zalfde
- Hij leerde de Bergrede en gaf als voornaamste maatstaf: behandel een ander zoals je zelf behandeld wilt worden.
- Misschien is het verhaal van de barmhartige Samaritaan het meest sprekend.
Pastorale nabijheid vindt plaats in ontmoetingen ( lamme) , in bezoekwerk ( Zacheüs), of zomaar op straat ( rijke jongeman en ook de dode van Naïn).
Deze ontmoetingen komen voort uit diepe bewogenheid van Jezus met mensen in nood: ze waren als schapen zonder herder. Hij wil vanuit zijn binnenste bewogen hun herder zijn.
Deze bewogenheid zal ook bron en uitstroom zijn van ons pastoraal handelen.
Ons enige motief is vanuit het binnenste van ons hart de ander nabij te zijn.
Pastoraat heeft geen ander doel dan déze mens / déze groep mensen te zien.
Locaal –per geloofsgemeenschap – kennen we het best de pastorale zorg voor ouderen en zieken. Juist kwetsbare mensen hebben onze zorg nodig.
Het is een teken van vitaliteit wanneer er in een gemeenschap veel vormen zijn van nabijheid aan deze mensen. Straks bij de uitwisseling horen wij u er vertellen.
Wij noemen dit het verzorgend pastoraat.
Op het niveau van de parochie Amstelland zijn we op zoek naar nieuwe vormen van pastoraat voor vijftigers en zestigers om met hen te ontdekken wat kerk-zijn voor hen kan betekenen. Deze vorm van pastoraat staat nog helemaal in de verf. Het gaat om het vormen van Small Christian Communities. Uw pastores willen daarin tijd en aandacht investeren omdat vijftiger en zestigers een schakel zijn tussen nog jongeren en nog ouderen in de gemeenschap. Wij noemen dit innovatief experimenteel pastoraat.
Vrijwilligers en pastores
Heel veel mensen ervaren de nabijheid van de kerk bijna uitsluitend in de pastor.
Als de pastor geweest is, dan is de kerk geweest.
Toch is dat niet helemaal waar: de nabijheid van vrijwilligers aan parochianen is evenzeer kerkelijke nabijheid. Ook vrijwilligers handelen met herderlijke zorg in de Naam van de Goede Herder. Door doopsel en vormsel werkt ook in hen de kracht van de Heilige Geest. Maar omdat alles wat we doen mensenwerk is vraagt dat ook wel om scholing en oefening. Hier ligt misschien nog het een en ander te doen.
Vrijwilligers maken pastores niet overbodig. De betrokkenheid van pastores kan juist geactiveerd worden door uw voorwerk. U kunt het beste inschatten of verwijzing naar een pastor nodig is en die verwijzing met een gerust hart doorgeven.
Het lijkt mij daarom van belang dat pastorale mensen zich groeperen in voor de parochianen herkenbare groepen. Deze groepen kunnen worden genoemd in de bladen en in de gidsen die in voorbereiding zijn.
Slot
Het is van belang in kaart te brengen van welke vormen van nabijheid aan personen of aan groepen u kent in uw geloofsgemeenschap. Vanmiddag willen wij daarom met u praten over het verzorgende pastoraat in zijn veelvormigheid.
- Op welke wijze bent u nu kwetsbare mensen nabij?
- Wat wilt u vanuit de bewogenheid van uw hart voor hen doen?
- Hoe houdt u een herderlijk oog op mensen in de geloofsgemeenschap nu en in de toekomst?
Tom Buitendijk OCarm