Viering RK Amstelland
vrijdag 29 juni 2018
Feest van Petrus en Paulus
Handelingen 12:1-11 – Timóteüs 4:6-8+17-18 en Matteüs 16:13-19
Een jongen was zwaar verliefd geworden. Hij zei tot zijn vader: “Nu heb ik een vriendin gevonden, die ik nog niet voor ‘n miljoen zou willen missen!”. Zijn vader, een nuchter man, zei: “Ik heb het meisje nog niet gezien, maar ik vind het wel een hoop geld!”
Iedereen heeft weleens ervaren dat je als betrokkene ánders praat dan een buitenstaander. Zo is het ook een hemelsbreed verschil of je over Gód praat als betrokkene of als buitenstaander. En zelfs als betrokkene heeft elk mens een ander beeld van God, omdat we allemaal verschillende mensen zijn. Als ik aan iemands vraag: wie is God voor jou, dan is geen antwoord gelijk. Sommigen hebben het over God als over een strenge leermeester, anderen hoor ik over God praten of ze bij hem in de klas hebben gezeten,
En trouwens het beeld dat iemand van God heeft kan sterk wisselen. Je praat nu eenmaal op een ándere manier over God op je trouwdag dan op het sterfbed van je geliefde. Menselijke ervaringen spelen mee in het beeld dat je van God hebt. Jezus vraagt vandaag onomwonden aan zijn leerlingen: ‘Wie is volgens de opvatting van de mensen de Mensenzoon?’. En het regent vanzelfsprekende antwoorden:
- Wie Jezus is? Een bijzonder mens, maar jammerlijk genoeg door zijn tijdgenoten om het leven gebracht. In ieder geval niet de Zoon van God!
- Wie Jezus is? Voor mij een revolutionair. Ik heb hem bij vrienden weleens op een poster zien hangen. Daar droeg hij een geweer om de schouder. Dat vond ik best wel gaaf, want dat hij hard kon optreden, lezen we in het verhaal, waarin staat dat hij de kooplui met een zweep de tempel uitranselde.
- Wie Jezus is? Hij is voor mij degene die de maatschappij kan omturnen, die mensen vrij kan maken van de wurgende greep van machtsmisbruikers en westerse kapitaalbaronnen.
- Wie Jezus is? Voor mij de Jezus die tegenwoordig is in het H. Sacrament, de Jezus van mijn Eerste Communie. Degene die woont in mijn hart en spreekt in mijn geweten.
En zo hebben wij mensen de naam van Jezus gegeven aan ons huwelijk, onze vakbond, onze politieke partij, onze radio-omroep, onze kerken, ons bezit, onze naam, ons leven.
‘Wie zeggen de mensen dat Ik ben?’ Jezus prikt zijn leerlingen door met de vraag: ‘Maar jullie, wie zeggen jullie dat Ik ben?’ En Petrus geeft het antwoord: ‘Gij zijt de Christus, de Zoon van de levende God’. Waar haalt-ie het vandaan, die visser? Dat is ándere taal dan wat de mensen van Hem zeggen. Petrus, voor wie de zaak van de Messias een zaak van leven en dood is. Evenals de andere apostel van wie we vandaag ook het feest vieren: de apostel Paulus.
Vandaag vieren wij het feest van Petrus én Paulus. De traditie wil dat zij beiden op dezelfde dag de marteldood stierven en wel op 29 juni van het jaar 67 of 68. Petrus werd gekruisigd op de heuvels van het Vaticaan – misschien waar nu de kerk van de heilige Petrus in Montorio staat – de ander werd onthoofd op de Via Ostiense. Paulus ligt begraven op de plek waar nu de basiliek Sint Paulus buiten de muren staat. Beiden, Petrus en Paulus, zijn de geschiedenis ingegaan als de twee pijlers, waarop onze kerk is gebouwd. De theoloog Quintus Tertullianus (160-230) schreef dat deze twee mensen ons niet alleen de leer van de kerk hebben gegeven, maar vooral ook hun bloed’. Op het geloof en het bloed van deze twee martelaren is de kerk van Jezus Christus gebouwd.
Petrus en Paulus, twee mensen die de traditie heeft samengevoegd op één feestdag. Toch mogen we niet vergeten dat het vandaag om twee totaal verschillende mensen gaat. De prefatie van de het feest van vandaag geeft het nauwkeurig aan, historisch eerlijk en Schriftuurlijk betrouwbaar: ‘God, wij danken U, omdat Petrus en Paulus ons verheugen door hun inzet. Petrus als eerste voorganger in de geloofsbelijdenis, Paulus als duidelijke verdediger van die geloofswaarheid. Zo hebben zij, ieder op eigen wijze, die ene familie van Christus verzameld en bijeengebracht”.
Petrus, een eenvoudige visser uit Galilea, werd vanuit het verre Palestina uitgezonden naar Rome om daar het evangelie te verkondigen. Paulus, de geleerde en geletterde gaat later ook naar Rome met hetzelfde doel: mensen bekeren tot het evangelie. Maar ieder doet dat op zijn eigen manier. Want ze verschillen enorm van elkaar. Zelfs bij een oppervlakkige lezing van de Handelingen der Apostelen wordt het verschil duidelijk tussen de spontane, soms zwakke, trouwhartige visser uit Galilea en de bijna fanatieke, theologisch gedreven tentenmaker uit Tarsus. De spanningen tussen Petrus en Paulus zijn in Handelingen onderhuids en in Paulus brieven zelfs bovenhuids aanwezig. In Antiochië komt ‘t conflict tot een uitbarsting. Concreet gaat het dan over de vraag: ‘Kan iemand christen worden zonder zich tot het Jodendom te bekeren?’ Het was een reëel probleem: theologisch, psychologisch, maatschappelijk, cultureel en dus ook ‘kerkelijk’. Uiteindelijk kiezen de apostelen voor de visie van Paulus. En ook Petrus, de eerste onder zijn broeders, sluit zich uiteindelijk aan bij de visie van Paulus.
Deze geschiedenis laat zien dat de kerk ook ‘n kerk van mensen is. Een kerk die voortdurend worstelt met de waarheid, Pausen en kerkleraren, kardinalen en bisschoppen, pastoors en parochianen spreken elkaar al eeuwenlang tegen. We spreken vaak over de éne katholieke Kerk, maar in feite is de katholieke kerk een verzameling van 1,2 miljard mensen. En de katholieke kerk groeit nog steeds, vooral in de zuidelijke landen. Ruim één miljard mensen, die in de sporen van Schrift en Traditie in hun leven op zoek zijn naar God.
Petrus en Paulus verschillen in karakter en visie, zijn het vaak niet eens over elkaars opvattingen en praktijken, zijn soms zelfs elkaars tegenstanders in de leer, maar zij zijn wél solidair in het éne: zij zijn beiden trouw aan de Heer, de Zoon van de levende God. Dat is waar het op aankomt: ook al waait er soms een geweldige storm door kerk en wereld, blijf trouw aan de verbondenheid in de Heer en schrijf God en ook geen mensen af. Dat is een heilloze en zelfs ketterse manier van omgaan met God en met elkaar.
Petrussen en Paulussen, Petra’s en Paula’s: de kerk van Jezus Christus heeft ze, zeker in onze dagen, beiden hard nodig!
Ambro Bakker s.m.a.
Pastoor-deken RK Amstelland
Locatie: Titus Brandsma